Det kyrkjelege hamskiftet
Det bur ikkje lenger prestar, utnemnde av Kongen, på dei gamle og oftast staselege landsens prestegardar, det står ikkje lenger menn i svarte kjolar med pipekrage høgt oppe i preikestoltønnene, inne i altarringen eller på kanten av opne graver, og ser på si gjerning som ei heilag teneste dei er kalla til av Gud, det kjem ingen alvorstyngd sokneprest og bankar på døra i huset der læraren bur saman med tausa si, for å oppmoda dei til å verta rette ektefolk og gode føredøme på kristeleg liv og livnad. Dei gamle salmeversa vert ikkje lenger lærte utanboks på skulen og oftast heller ikkje sungne i kyrkja, ord om omvending til Jesus, om frelse og fortaping, om den breie og den smale vegen, er «fåhøyrd segn» frå preikestolane. Få i sokna veit kva deira eigen sokneprest heiter. Den religionen som rådde grunnen då eg vaks opp, er heilt borte no. Me gjekk ikkje ofte til gudsteneste den gongen heller, dei fleste av oss, men kyrkja låg på ein høg stad, ho hadde sin plass i medvitet, med eit alvor me ikkje kjende trong til nett no, men som kunne koma vel med når me vart gamle og skulle døy. Me levde i eit ordna univers, i alle høve utanfor dei store byane. Den spreke Tor Obrestad var den fyrste eg visste om som var utmeld or statskyrkja.
Det kyrkjelege hamskiftet
Det bur ikkje lenger prestar, utnemnde av Kongen, på dei gamle og oftast staselege landsens prestegardar, det står ikkje lenger menn i svarte kjolar med pipekrage høgt oppe i preikestoltønnene, inne i altarringen eller på kanten av opne graver, og ser på si gjerning som ei heilag teneste dei er kalla til av Gud, det kjem ingen alvorstyngd sokneprest og bankar på døra i huset der læraren bur saman med tausa si, for å oppmoda dei til å verta rette ektefolk og gode føredøme på kristeleg liv og livnad. Dei gamle salmeversa vert ikkje lenger lærte utanboks på skulen og oftast heller ikkje sungne i kyrkja, ord om omvending til Jesus, om frelse og fortaping, om den breie og den smale vegen, er «fåhøyrd segn» frå preikestolane. Få i sokna veit kva deira eigen sokneprest heiter. Den religionen som rådde grunnen då eg vaks opp, er heilt borte no. Me gjekk ikkje ofte til gudsteneste den gongen heller, dei fleste av oss, men kyrkja låg på ein høg stad, ho hadde sin plass i medvitet, med eit alvor me ikkje kjende trong til nett no, men som kunne koma vel med når me vart gamle og skulle døy. Me levde i eit ordna univers, i alle høve utanfor dei store byane. Den spreke Tor Obrestad var den fyrste eg visste om som var utmeld or statskyrkja.
Den sosialdemokratiske kyrkja
«Fram til 1970-åra var Den norske kyrkja i hovudsak konservativ både teologisk og politisk. I dag er kyrkja til venstre for sentrum i det politiske landskapet, med sterkt engasjement for miljø og likestilling. Det er ei politisk reorientering med til dels diffus teologisk forankring. Den patriarkalske kyrkja gjennomgår ei stille feminisering.» Dette kyrkjelege hamskiftet er det mest djuptgåande resultatet av det norske 68-opprøret, medan den offentlege debatten har vore fiksert på ei døgnfluge – det marginale samfunnsfenomenet AKP (m-l).
Den sosialdemokratiske kyrkja
«Fram til 1970-åra var Den norske kyrkja i hovudsak konservativ både teologisk og politisk. I dag er kyrkja til venstre for sentrum i det politiske landskapet, med sterkt engasjement for miljø og likestilling. Det er ei politisk reorientering med til dels diffus teologisk forankring. Den patriarkalske kyrkja gjennomgår ei stille feminisering.» Dette kyrkjelege hamskiftet er det mest djuptgåande resultatet av det norske 68-opprøret, medan den offentlege debatten har vore fiksert på ei døgnfluge – det marginale samfunnsfenomenet AKP (m-l).
68-arane, kyrkjeleg hamskifte og KrF
For ein som kom frå Vestlandet til Oslo som teologistudent i 1967, var det heilt naturleg å kome i kontakt med 68-rørsla og dei kristne studentane som på ulike vis var med der.
68-arane, kyrkjeleg hamskifte og KrF
For ein som kom frå Vestlandet til Oslo som teologistudent i 1967, var det heilt naturleg å kome i kontakt med 68-rørsla og dei kristne studentane som på ulike vis var med der.
Den radikale oppvåkningsbølgen
Jeg har lest Rune Slagstads «Det kyrkjelege hamskiftet», som er en kommentar til Jan Ove Ulsteins bok Oppbrotsteologi på det lange 70-talet, med særlig referanse til fagmiljøet ved Menighetsfakultetet (MF). Men jeg synes debatten Jan Ove Ulstein legger opp til, er begrenset. Personene som deltok i samtalen under boklanseringen eller via tekster i Dag og Tid snakker for eksempel fortsatt om kvinneteologi (Trond Skard Dokka fra teologisk fakultet (TF) skiller seg ut). De har ennå ikke kommet fram til 1970 og feministisk teologi, og hvordan denne importerte varen gnagde på teologiens hagegjerde. Og hvorfor hører vi ikke mer om motkulturens enorme krefter og betydning, inklusive for teologien?
Den radikale oppvåkningsbølgen
Jeg har lest Rune Slagstads «Det kyrkjelege hamskiftet», som er en kommentar til Jan Ove Ulsteins bok Oppbrotsteologi på det lange 70-talet, med særlig referanse til fagmiljøet ved Menighetsfakultetet (MF). Men jeg synes debatten Jan Ove Ulstein legger opp til, er begrenset. Personene som deltok i samtalen under boklanseringen eller via tekster i Dag og Tid snakker for eksempel fortsatt om kvinneteologi (Trond Skard Dokka fra teologisk fakultet (TF) skiller seg ut). De har ennå ikke kommet fram til 1970 og feministisk teologi, og hvordan denne importerte varen gnagde på teologiens hagegjerde. Og hvorfor hører vi ikke mer om motkulturens enorme krefter og betydning, inklusive for teologien?
Vekkinga som KrF ikkje trudde på
Då «Gud skifta meining» og kyrkja gjekk åt venstre, var det ikkje fordi nokon hadde byrja å lese Karl Marx. Dei las framleis Bibelen, men hadde fått låne brilla til verdskjende prestar som Sør-Afrikas Desmond Tutu og Dom Helder Camara frå Brasil. Disse frigjeringsteologane fortalde ei anna historie om Gud enn den norske truande studentar hadde vakse opp med på bedehuset.
Vekkinga som KrF ikkje trudde på
Då «Gud skifta meining» og kyrkja gjekk åt venstre, var det ikkje fordi nokon hadde byrja å lese Karl Marx. Dei las framleis Bibelen, men hadde fått låne brilla til verdskjende prestar som Sør-Afrikas Desmond Tutu og Dom Helder Camara frå Brasil. Disse frigjeringsteologane fortalde ei anna historie om Gud enn den norske truande studentar hadde vakse opp med på bedehuset.
