Frå både tysk og fransk side har det kome fart i det internasjonale diplomatiet, i von om at den ukrainsk-russiske krisa skal kunna verta avverja, eller i det minste dempa. Den nye tyske regjeringssjefen har vore i Washington, og den franske presidenten tok seg ein tur til Moskva for å møta Vladimir Putin der, ei form for verksemd som franskmennene ikkje har vist på lang tid.

«Eit tydeleg signal», kalla den tyske forsvarsministeren Christine Lambrecht avgjerda om å sende ein spesialleveranse til Ukraina førre veke. Ukrainarane hadde kort tid føre bede om militær bistand. Kva sende tyskarane? 5000 krigshjelmar. Dei tyske kommentatorane var uvanleg samstemde i reaksjonen: ein dårleg vits. «Heile verda ler av Tyskland», skreiv tabloidavisa Bild. Så langt frå sanninga er det nok ikkje.

Russland har stilt opp ein hærstyrke på 100.000 mann i nærleiken av grensa til Ukraina, og spenninga i Europa har nådd høgder som minner om den kalde krigen. I det norske ordskiftet om krisa manar mange debattantar til forståing for det russiske perspektivet. Det er særleg politikarar og skribentar frå venstresida som meiner det er USA og Nato som ber det meste av skulda for den farlege situasjonen.

Då den svenske forsvarsministeren Peter Hultqvist kunngjorde at motoriserte panserstyrkar skulle sendast til Gotland, var det tenkt som eit svar på den russiske styrkeoppbygginga ved grensa mot Ukraina. Rimeleg nok var det oppfatta som det, og ikkje berre av opinionen på svensk side. At det skulle finnast eit russisk trugsmål mot svensk område, verka lite truleg, men spelet omkring Ukraina har element som sender augnebryna i vêret fleire stader enn i Stockholm, og derfor fylgjer folk med i store delar av Europa – og i USA.

I Stalins tid vart dei ofte det, og gjernast gjekk det dårleg med dei. Den harde lagnaden dei hadde målt ut for andre, vart deira eigen, og det var gjennomgåande ingen nåde.

«Verda står ved eit vendepunkt» uttala den nye amerikanske presidenten, Joe Biden, i mars om den skiftande globale dynamikken. «Vi vil berre klare å fremje amerikanske interesser og halde oppe dei universelle verdiane gjennom å arbeide for å gjere felles sak med våre næraste allierte og partnarar.»

Uvissa låg over Moskva i juledagane for 30 år sidan. Men éin ting var heilt sikker: Sovjetunionen var død – for alltid.