Ei kunstnarleg tolking av naturen ved Themsen for kring 125.000 år sidan. Fossil funne ved Trafalgar Square i London syner at mellom anna elefantar, løver og flodhestar levde der i eem, den førre mellomistida.
Faksimile frå Illustrated London News / NTB
Varm fortid, varm framtid
Det er ingen mangel på dommedagsscenario i klimadebatten. «Vi er på ein motorveg til eit klimahelvete», sa António Gutteres, generalsekretæren i FN, på klimatoppmøtet i Egypt. Mange snakkar om ein komande klimakatastrofe, og somme seier at den globale oppvarminga kjem til å gjere jorda uleveleg for menneske. Kvar fjerde unge vaksne har klimaangst, ifølgje NRK.
Skulpturane vert vaska etter at aksjonistar frå Stopp oljeleitinga grisa til «Monolitten» og andre figurar i Vigelandsanlegget for to veker sidan.
Foto: Javad Parsa / NTB
Klimaaktivismen kan betre enn dette
Med det same skjønar eg ingenting. Har nokon limt seg fast til måleriet «Jente med perleøyredobb» av Alexandre Desplat for å protestere mot oljeboring? Kallar vedkomande seg klimaaktivist? Har nokon faktisk kasta suppe på Vincent van Goghs solsikker, og potetstappe på høystakkane til Claude Monet?
Flaum i Muzaffargarh i Pakistan, 2010. Både flaum og andre typar ekstremvêr er venta å bli vanlegare når den globale oppvarminga går sin gang.
Foto: Khalid Tanveer / AP / NTB
Dette går ikkje så bra
For tida går nok ein runde med internasjonale klimaforhandlingar, det 27. klimatoppmøtet i rekkja, denne gongen i Egypt. I Sharm el-Sheikh er mykje av merksemda retta mot spørsmålet om dei rike landa skal kompensere fattige land for skadane som klimaendringane påfører dei. Det temaet skal få liggje her. Vi skal i staden sjå på sjansane for at verda skal nå det erklærte målet om å halde den globale oppvarminga under to gradar. Spørsmålet er eigentleg todelt: Er lovnadene som statsleiarane har kome med så langt, tilstrekkelege til å nå måla? Og, viktigare: Er det realistisk at regjeringane i verda skal halde lovnadene sine i åra som kjem? Svaret på det siste kjem dels an på om du har eit lyst sinn, og dels på graden din av teknologioptimisme.
33 millionar personar er direkte råka av storflaumen i Pakistan dei siste månadene. Biletet er frå ei evakuering i Baluchistan-provinsen sørvest i landet.
Foto: Hamdan Khan / AP / NTB
Katastrofen kunne vore avgrensa
Pakistan har gjort lite for å hindre og førebyggje flaumkatastrofen som no har råka landet, seier Elisabeth Eide, som er professor ved OsloMet.
Frankrike er inne i den verste tørka som nokon gong er registrert i landet. Biletet viser ei uttørka sideelv til Loire i Loireauxence 16. august.
Foto: Stephane Mahe / Reuters / NTB
Ekstreme tider
Klimaendringane kan gjere både tørkeperiodane og flaumane meir ekstreme i Europa, seier klimaforskar Marianne Tronstad Lund.
Vi står, så sant verdsøkonomien ikkje kollapsar heilt, framfor mange år med høge energiprisar, skal vi tru Cembalest. Rapporten har fått den talande undertittelen «The Elephants in the Room».
Ein grøn morgon, men ikkje i dag
Det er vel berre naturleg at klimatiltak har hamna i baksetet slik verda er no. Når folk står i fare for ikkje å få straum og oppvarming til vinteren, er dei meir urolege for det enn for ei varmare verd nokre tiår fram i tid.
I Randsfjorden og ei rad andre stader er båthamnene turrlagde, og dette kan vara ved ei god stund. Småbåthamna i Røykenvik er så seia heilt turrlagd.
Foto: Ørn E. Borgen / NTB
Rekordturke på Austlandet
Om du har lyst til å verta deprimert, skal du taka deg ein biltur på E6 gjennom Gudbrandsdalen og vidare til Lom. Landskapet er goldt, elvane nær tomme og båthamnene fungerer ikkje lenger som dei er tenkte. Båtane står på land. Alt i slutten av april sende Noregs vassdrags- og energidirektorat (NVE) ut ei pressemelding der dei åtvara om at våren kunne verta vanskeleg for folket på Aust- og Sørlandet. Hervé Colleuille, er hydrogeolog og seksjonssjef i NVE.
Ekstremvêr råka fleire stader i verda i 2021, til dømes Vest-Europa i fjor sommar. Biletet viser flaumen i Dresden.
Foto: Terje Bendiksby / NTB
Nok eit ekstremt klimaår i 2021
Dei sju siste åra, frå 2015 til 2021, er dei varmaste åra som nokon gong er registrerte. – Vi har ikkje eit sekund å miste, seier generalsekretær i FN António Guterres.
Tid for prioriteringar
Auken i bygg- og anleggskostnadene kjem til å verta ei stor utfordring framover. Tida er inne for harde prioriteringar og avviklingar av dei mest kostnadskrevjande og minst samfunnsnyttige kommunale og statlege planlagde byggjeprosjekta.
Foto: Håkon Mosvold Larsen
– Dei ti neste åra er avgjerande
Den siste rapporten til FNs klimapanel syner at tilhøva er verre enn ein har trudd, men at det framleis finst handlingsrom.
Ei kunstnarleg tolking av naturen ved Themsen for kring 125.000 år sidan. Fossil funne ved Trafalgar Square i London syner at mellom anna elefantar, løver og flodhestar levde der i eem, den førre mellomistida.
Faksimile frå Illustrated London News / NTB
Varm fortid, varm framtid
Det er ingen mangel på dommedagsscenario i klimadebatten. «Vi er på ein motorveg til eit klimahelvete», sa António Gutteres, generalsekretæren i FN, på klimatoppmøtet i Egypt. Mange snakkar om ein komande klimakatastrofe, og somme seier at den globale oppvarminga kjem til å gjere jorda uleveleg for menneske. Kvar fjerde unge vaksne har klimaangst, ifølgje NRK.
Skulpturane vert vaska etter at aksjonistar frå Stopp oljeleitinga grisa til «Monolitten» og andre figurar i Vigelandsanlegget for to veker sidan.
Foto: Javad Parsa / NTB
Klimaaktivismen kan betre enn dette
Med det same skjønar eg ingenting. Har nokon limt seg fast til måleriet «Jente med perleøyredobb» av Alexandre Desplat for å protestere mot oljeboring? Kallar vedkomande seg klimaaktivist? Har nokon faktisk kasta suppe på Vincent van Goghs solsikker, og potetstappe på høystakkane til Claude Monet?
Flaum i Muzaffargarh i Pakistan, 2010. Både flaum og andre typar ekstremvêr er venta å bli vanlegare når den globale oppvarminga går sin gang.
Foto: Khalid Tanveer / AP / NTB
Dette går ikkje så bra
For tida går nok ein runde med internasjonale klimaforhandlingar, det 27. klimatoppmøtet i rekkja, denne gongen i Egypt. I Sharm el-Sheikh er mykje av merksemda retta mot spørsmålet om dei rike landa skal kompensere fattige land for skadane som klimaendringane påfører dei. Det temaet skal få liggje her. Vi skal i staden sjå på sjansane for at verda skal nå det erklærte målet om å halde den globale oppvarminga under to gradar. Spørsmålet er eigentleg todelt: Er lovnadene som statsleiarane har kome med så langt, tilstrekkelege til å nå måla? Og, viktigare: Er det realistisk at regjeringane i verda skal halde lovnadene sine i åra som kjem? Svaret på det siste kjem dels an på om du har eit lyst sinn, og dels på graden din av teknologioptimisme.
33 millionar personar er direkte råka av storflaumen i Pakistan dei siste månadene. Biletet er frå ei evakuering i Baluchistan-provinsen sørvest i landet.
Foto: Hamdan Khan / AP / NTB
Katastrofen kunne vore avgrensa
Pakistan har gjort lite for å hindre og førebyggje flaumkatastrofen som no har råka landet, seier Elisabeth Eide, som er professor ved OsloMet.
Frankrike er inne i den verste tørka som nokon gong er registrert i landet. Biletet viser ei uttørka sideelv til Loire i Loireauxence 16. august.
Foto: Stephane Mahe / Reuters / NTB
Ekstreme tider
Klimaendringane kan gjere både tørkeperiodane og flaumane meir ekstreme i Europa, seier klimaforskar Marianne Tronstad Lund.
Vi står, så sant verdsøkonomien ikkje kollapsar heilt, framfor mange år med høge energiprisar, skal vi tru Cembalest. Rapporten har fått den talande undertittelen «The Elephants in the Room».
Ein grøn morgon, men ikkje i dag
Det er vel berre naturleg at klimatiltak har hamna i baksetet slik verda er no. Når folk står i fare for ikkje å få straum og oppvarming til vinteren, er dei meir urolege for det enn for ei varmare verd nokre tiår fram i tid.
I Randsfjorden og ei rad andre stader er båthamnene turrlagde, og dette kan vara ved ei god stund. Småbåthamna i Røykenvik er så seia heilt turrlagd.
Foto: Ørn E. Borgen / NTB
Rekordturke på Austlandet
Om du har lyst til å verta deprimert, skal du taka deg ein biltur på E6 gjennom Gudbrandsdalen og vidare til Lom. Landskapet er goldt, elvane nær tomme og båthamnene fungerer ikkje lenger som dei er tenkte. Båtane står på land. Alt i slutten av april sende Noregs vassdrags- og energidirektorat (NVE) ut ei pressemelding der dei åtvara om at våren kunne verta vanskeleg for folket på Aust- og Sørlandet. Hervé Colleuille, er hydrogeolog og seksjonssjef i NVE.
Ekstremvêr råka fleire stader i verda i 2021, til dømes Vest-Europa i fjor sommar. Biletet viser flaumen i Dresden.
Foto: Terje Bendiksby / NTB
Nok eit ekstremt klimaår i 2021
Dei sju siste åra, frå 2015 til 2021, er dei varmaste åra som nokon gong er registrerte. – Vi har ikkje eit sekund å miste, seier generalsekretær i FN António Guterres.
Tid for prioriteringar
Auken i bygg- og anleggskostnadene kjem til å verta ei stor utfordring framover. Tida er inne for harde prioriteringar og avviklingar av dei mest kostnadskrevjande og minst samfunnsnyttige kommunale og statlege planlagde byggjeprosjekta.
Foto: Håkon Mosvold Larsen
