No i januar har nok mange opplevd dette: Det vrimlar av snøfnugg frå himmelen, alt blir dekt av kvitt og blir så forunderleg stilt og fredeleg. Kan denne opplevinga formulerast med ord? Ja! I diktekunsten finn vi tolkingar av naturen som gjev oss estetisk nyting like stor som sjølve naturinntrykket. Det meiner eg er tilfellet med songteksten «Når himmelen faller ned» av Anne Grete Preus (1957–2019) frå Mosaikk – 16 biter (1998). Av omsyn til lengd er ei strofe av songen ikkje med her.

Denne gongen eit annleis dikt, av Kate Næss (1938–1987) frå Oslo, aktiv i Studentteatret som kulissemakar, klesdesignar, skodespelar, scenograf. Ho vart lagd merke til for dikta sine tidleg på 1960-talet – saman med Georg Johannesen og Stein Mehren stod ho for det nye i poesien hos oss. Kate Næss var oppfinnsam, sosial, fann på namnet til Club 7 – spreidde godt humør rundt seg. Ho var gift med teaterinstruktør Janken Varden, som fortel:

Før jol trekte eg fram eit omvendt evangelium av poeten Aasne Linnestå, opphavleg frå Telemark. Når «Tjugendagsknut jagar joli ut», vil eg hente fram ein annan sterk diktar frå same (historiske) fylke: Aslaug Vaa (1889–1965).

Langdiktet Paris av Hope Mirrlees (1887–1978) blei første gong utgjeve på Virginia og Leonard Woolfs forlag Hogarth Press i 1920. Boka blei ikkje meld eller lesen i særleg grad og forsvann i gløymsla. Rett nok blei diktet gjenutgjeve på 1970-talet i ein akademisk samanheng, men blei først gjenoppdaga i 2007 og kalla for «modermismens tapte meisterverk».

Dette diktet er skrive av ei kjend og kjær røyst for lesarar av Dag og Tid, Walid al-Kubaisi. Diktet er trykt i 100 dikt om krig (2003), redigert av Håvard Rem. Det er eit sjølvbiografisk dikt som fortel om vonløysa til flyktningar. Dei flyktar frå krig til fredelege land, men det inneber ikkje at dei får fred i hugen, snarare tvert imot. Al-Kubaisi fortel korleis lengt og dårleg samvit tærer på han innvendig. Han gjer det effektivt i ei kronologisk forteljing der han viser korleis han – langt heimanfrå – får høyre om den eine etter den andre tragedien i familien hans, utan at han kan vera der å trøyste og ta imot trøyst, heilt til han bryt saman i 2003, på ein kafé på Tøyen. «Sjador» er ei kappe som dekkjer hovud og kropp.

Ein av våre originale, hemmeleghaldne poetar fylte 80 år i september og døydde i november, Steinar Sørlle frå Stavern – Vestfold var landskapet hans, fotograf var han av yrke, inntil han stod fram som poet med fem diktbøker 1972–1997: Sporene ser deg heiter den første, Lyset under våre drømmer den siste. Dessutan prosa, også for born og ungdom: Hans bok Isnatt (1986) er omsett til sju språk, deriblant i kjempeopplag på tysk, prislønt i Tyskland og Austerrike.

Jon Auklend (1889–1978) er ukjend for dei fleste i dag. Men dikta hans fortel om eit viktig straumdrag i norsk lyrikk – inspirasjonen etter Olav Nygard. Nygard er kjend for lange dikt på ottava rima (dikt med strofer på åtte vers­liner med eit innfløkt rimmønster) og fortetta ordbruk med både arkaiske og nylaga ord. Eg har tidlegare presentert to slike diktarar: den unge Olav H. Hauge og Frank Frode. Auklend høyrer til same gruppa. Jamfør ein av titlane hans, «Nygards-dråpa». Han skreiv òg mange strofer på åtte versliner (men med eit lettare rimskjema).

Kjærleik i seg sjølv krev inga skrift, han har nok med eigen fylde. Han lever utanfor tida. Stein Mehren har i diktet «Tristan og Isolde» skildra dei elskande: «Og de kunne aldri gledes/ ved sin kjærlighet/ for den var deres glede/ …/ De så på hverandre og sa aldri/ Se på vår kjærlighet/ for den var deres blikk».

Å, Mona Høvring! Vekas dikt er henta frå den fjerde diktsamlinga hennar, Å paradis frå 2008. Tittelen er det ein i retorikken kallar ein apostrofe, ei påkalling av noko fråverande, som eit «Foraar» (hjå Wergeland). Både det poetiske og det religiøse språket har denne evna til å overskride avstand og fornuft, og dette peikar på noko sentralt i poesien til Høvring: Ho skriv dikt som speler på språklege likskapar og samband mellom sanseleg og åndeleg begjær.

Helge Torvund tek oss med attende til tida «før det vart for mykje av alt», og spelar fram eit hjarte­varmt bilete av mor si, Inger Torvund.