Dansk-norske Maren Uthaug har fått mykje åtgaum for to andre bøker som har kome på nynorsk dei siste åra. Den nye av året, Og sånn blei det, er debutboka frå 2013 og skal visstnok vere sjølvbiografisk. Som Risten/Kirsten i romanen har Uthaug ein blanda bakgrunn som mellom anna er samisk.

Abbas Khider skriv om eit Irak i splitting og splintar – og det gjer han med stor sans for samanheng.

Pseudo-Demosthenes (eit samlenamn på forfattarane av skrifter av Demosthenes som ikkje kan vera av han likevel) sa ein stad noko slikt som at me treng kurtisaner for nyting, konkubiner for å dekka daglege behov og koner til å skaffa oss rettmessige born og til å vakta eignelutane våre.

Romanen kan lesast som ein samfunns- og samtidskritikk: korleis den moderne verda verkar inn på den mentale og psykiske helsa vår.

Vi er i eit Nordland litt fram i tid. Det er mangel på vatn, og ein må ty til sjøen og regnvatn for det mest naudsynte. Sola er sterk, ein må ha parasoll med seg ut, og landskapet er så tørrsvidd at regnskurene – som kjem sjeldan, men plutseleg – riv med seg jord og leire i bakken.

Juan Goytisolo (1931­–2017) er ein spansk forfattar som det meste av livet levde utanfor Spania: frå 1950-talet i Frankrike, tidvis i USA, og frå 1997 i Marrakech i Marokko, der han også døydde og er gravlagd.

Kva og korleis er forteljinga om livet ditt? Kva definerer deg? Er det slikt som år ut og år inn er regelen, som kanskje berre nokre få ser, eller er det unnatak, som alle får auga på, og gjerne nemner? Desse spørsmåla stiller ikkje Geir Olav Jørgensen direkte i romanen Evangelium, men eg tykkjer dei ligg der, under, over og ved sida av dei han faktisk formulerer.

Når ein debutant fødd i 1991 vinn International Booker Price for 2020, er det truleg snakk om ein sensasjonelt god, høgst original og gjennomført tekst både språkleg og tematisk. Etter å ha lese Kveldens ubehag av nederlandske Marieke Lucas Rijnevald skjønner ein at dette var eit klokt val. Romanen kom på nederlandsk i 2018.

Onkel Ivar Helgesson Aal og nevøen Jon Aslesson Aal er på ei vekes haustfiske. Tilårskomne og skrale Ivar vil at Jon skal ta over fiskevatnet Storsenn, og då lyt han lærast opp. Denne upraktiske musikar-lærar-nevøen må vite noko om systemet å setje garn etter, om naturbalansen, om å ikkje bli for grådig, om gytinga, om korleis lage rakfisk av fangsten, om korleis ro rett, og om kvifor aldri sjekke vêrmeldinga. Etter dagens fiskeøkter på Storsenn sit dei saman i Fiskehuset, ikkje alltid like takksame for kvarandre sitt selskap. Ivar er belærande, Jon nærtakande.

Då Tycho Brahe i si tid såg eit nytt lys på nattehimmelen, skreiv han ei avhandling med ein enormt lang tittel som ettertida har korta ned til «De nova stella», om den nye stjerna. Det han såg, var ikkje ei ny stjerne, men ei gamal som eksploderte, men misforståinga bar frukt, og slike eksplosjonar vart etter kvart kalla nova og med tida supernova. Mange av dei tunge grunnstoffa i verda vert berre til i slike hendingar.