«Winter Is Coming» heiter ei av bøkene til eksilrussaren Garri Kasparov. Men spalta i dag er ikkje metaforisk, berre konkret.

Eg har alltid lika sjakk og ski best. Eg lika å lesa bøker om ski- og sjakk-VM frå 1950-talet og utover. Det var noko med materialet dei nytta, det var så enkelt: treski og trebrikker. Det var ikkje pengar i sportane, korkje i ski eller i sjakk. Det var uskuld utan doping og mobiltelefonjuks. Det fanst ikkje hjelpemiddel som fluor og databasar.

Eg har lese om Dzindzi, eg har skrive om Dzindzi, og eg har leitt etter Dzindzi. Eg var i Washington Square Park som gutunge tidleg på 1980-talet og såg gjengen til Dzindzi, men då visste eg ikkje kven han var. Då eg var attende i parken i 2015, var han borte.

Magnus Carlsen er alltid ærleg, og no hissar han på seg tradisjonalistane. Kva skjer eigenleg i sjakkverda?

«Sjakk var opium for intelligentsiaen», skreiv ein amerikansk historikar, i ein parafrase av Lenin, om det sovjetiske sjakkeventyret. Men Sovjetunionen er (burde vera) historie, kva med sjakkverda i dag?

Om nokon skulle vera i tvil om hykleriet og dobbeltmoralen i Fide, vart verdssjakkforbundet denne veka avslørt av Shohreh Bayat (35). Problemet til forbundet er i stutte trekk: Jamvel om den russiske Fide-presidenten Arkadij Dvorkovitsj og pampane hans har både sjakkinteresse og organisatorisk kompetanse (Dvorkovitsj var sjef for fotball-VM i 2018), er dei dømde til moralsk tap så lenge dei økonomisk og politisk må spela på lag med Kreml.

Eg skjøna at Carlsen kunne vinna i stor stil, då han for ein månad sidan slo Fabiano Caruana 22–4 i ei lynsjakkturnering på nettet. På dette nivået er desse siffera det mest ekstreme eg har sett, og seier alt om kor god Carlsen er på sitt beste. Men å vera på sitt beste fem dagar på rad i meisterskapane i romjula, krev konsentrasjon og motivasjon. Kvar skulle mannen med 13 VM-titlar finna motivasjonen?

Etter at Bobby Fischer døydde i 2008, er Anatolij Karpov (71) den einaste som ope reknar seg som den beste sjakkspelaren i historia. Dei to som faktisk er best, Kasparov og Carlsen, seier at det ikkje er deira oppgåve å svara på det spørsmålet. Men Karpov svarar meir enn gjerne og listar opp alle moglege rekordar og selektive reknestykke.

I eit år då ein sjakkthriller – En nasjon i sjakk av debutanten Johan Høst – har toppa salslistene i Noreg, spør eg: Har noko slikt skjedd før? Ja, vi skal (etter kvart) til Italia i 1993. Men fyrst:

Dei ville helst berre spela sjakk, men levde i ei tid då verdshistoria var nådelaus. Det gjekk ikkje bra for prestesonen Jefim Bogoljubov frå Kyiv og adelsguten Aleksandr Alekhin frå Moskva.