Mange stader rundt om i verda er foreldre opptekne av at ungane deira skal læra seg engelsk, som dei ser på som innfallsporten til høgre studium og godt betalt arbeid.

«Mett mage må vel rosa fasta», seier eit ordtak. Ja, mange har i alle fall røynt at magen vert mett før augo. Brått sit ein der stappmett og orkar ikkje tanken på ein matbit til. Den som ikkje har høve til å eta seg mett, kan nok ha hug til å laga hakkemat av folk som rosar fasta når dei nett har fått seg eit godt matmål. For visst er det urettvist at nokre svelt, medan andre hiv matrestar eller tillèt seg å vera vanskelege i matvegen.

Blada skjelv i vinden, og nokre av dei er meir skjelvne enn andre. Det er ikkje for inkje me seier at nokon skjelv som eit ospelauv. Me kan skjelva på hendene, i røysta, i knea eller rett og slett i buksene. Verst er det når sjølve grunnen under oss skjelv. Til alt hell er ikkje alle område på jorda jordskjelvområde. Mange stader vert folk fyrst og fremst råka av politiske jordskjelv.

Målet vårt er radt ikkje breiddfullt av samansetjingar med brei, og me kan heller ikkje seia at brei-orda er breiale. Men utvalet er breitt. Eit menneske kan til dømes vera breiaksla, breihendt, breinasa og breivakse. Gunnlaug Ormstunge (og andre sagakarar) er skildra som «midjesmal og herdebrei». Korleis fisken breiflabb eller breikjeft ser ut, skjønar me av namnet. Og breifot og breilabb er nemningar for bjørn.

Når kulda og snøen kjem, gjeld det å ha ei god isskrape for handa. Å køyra ikring med dårleg skrapa bilruter er korkje tillate eller tilrådeleg. Dersom kontoen er so skrapa at me ikkje får kjøpt skrape sjølve, skal me ikkje fortvila: Det finst verkstader og andre verksemder som kastar slikt etter folk. Nokre av desse skrapene er brukande, andre er berre noko skrap.

«Milde folk og blide vinn meir enn dei stride», seier ordtaket. Er det rett, eller er det berre noko milde folk trøystar seg med når dei har råka ut for ein lei stridbukk og er nær ved å stridgråta? Stundom er det lurt å stå stridt på sitt og vera djerv i møte med stridsspørsmål og stridnakkar. Men alt med måte: «For linn er eit lyte; for strid er verre.»

Sjukt mange tykkjer at sjuk og ikkje minst sinnssjuk vert nytta oftare enn godt er. Rett nok er det få som har ein sjukleg mothug mot desse orda, og snautt nokon er vortne innlagde på sjukehus for det. Men me kan trygt seia at ordbruk (og irritasjon over ordbruk) smittar, og når ein har treft mange som lid av sinnssjuk-sykja, er det forståeleg at ein er sjuk etter å høyra andre ord.

Me kan ikkje berre gå her og bruka ordet her utan å sjå nærare på det. Rett nok er det mangt anna her i verda som lyt få merksemd, men her er mange grunnar til å granska dei småe orda som sprett fram her og der i setningane våre. Ingen skal koma her og seia at her er eit inkjevetta!

«Used er lettare lært enn avlagd», seier ordtaket. Vonlaust er det likevel ikkje. På same vis som me kan læra oss gode seder, kan me leggja av oss useder. Stundom lyt sedskapspolitiet koplast inn, men mykje av det som vert kalla sedløyse, er so meinlaust at folk ordnar opp seg imellom. Til dømes når nokon syng sedlause viser. Sedskapsforbrytarar flest har gjort verre ting enn det.

Stundom lyt ein heva røysta og hovudet og heva seg over folkesnakket. Men det skal helst ikkje gå so langt at ein kjenner seg heva over lova. Hoven framferd er i det heile lite omtykt, so når ein merkar at trongen til å heva seg over andre kjem snikande, er det lurt å hiva seg på sykkelen heimover, ta nokre armhevingar og setja ein deig til heving i staden.